لارستان
لارستان وسیعترین شهرستان فارس و جزء 49 شهرستان اولیه تاسیس شده در سال 1316 می باشد قبل از آن لارستان یکی از ایالات ایران بوده که وسعت آن به 126000کیلومتر مربع می رسیده شهر لار مرکز شهرستان استان است که از قدیمی ترین شهرهای ایران کهن بشمار می آید
فاصله این شهر تا مرکز استان شیراز 340کیلومتر و تا بندر عباس 190کیلومتر می باشد و از سمت شمال به استان فارس در غرب به استان کرمان و از جنوب به استان هرمزگان محدود می شود که خود نیز جزء لارستان بزرگ بحساب می آید فاصله آن تا دریا کمترین در بندر پل با 160کیلومتر و خط مستقیم تا دریا 97کیلو متر می باشد
در حال حاضر و در تقسیمات فعلی شهرستان مربوطه در شمال هرمز گان و جنوب فارس مابین شهرستانهای بستک خمیر بندر عباس داراب جهرم قیرو کارزین خنج و لامرد قرار دارد که به غیر از داراب الباقی شهرستان هایی هستند ک از لارستان بزرگ متولد شده اند و قبلا جزعی از ایالت یا شهرستان لارستان بوده اند.
لارستان منطقه ای است بسیار استراتژیک و دارای اهمیت نظامی و اقتصادی و پل شمال جنوب خلیج فارس و دروازه خروجی ورودی کشور به دریاهای آزاد است از قدیم العیام لارستان بار انداز تجار و بازرگانان ایرانی و خارجی بوده و به نحوی می توان گفت یک گمرک بزرگ است
لارستان کهن وتاریخ آن
لارستان سرزمینی وسیع در جنوب مرکزی ایران از ارزوئیه در استان کرمان شهرستان دشتی دراستان بوشهر از دریای عمان بندرجاسک تا یزد خواست و کوههای البرز در جهرم را شامل می گردد منطقه مزبور حوزه جغرافیایی لارستان است و در سواحل مرکزی و تنگه هرمزخلیج فارس و دریای عمان که کلیه جزایر و بنادر می باشد واقع گردیده و مرکز آن شهر باستانی لار است که دقیقا در مرکز آن واقع گردیده وسعت این حوزه جغرافیایی 126000کیلومتر مربع می باشد مردم غالبابه زبانی به نام لاری (اچمی)با گویش های مختلف تکلم می کنند این زبان شاخه ای از زبان پهلوی باستان است وریشه در فرهنگ هنر ایران بزرگ دارد.
قوم اوتیه که از اقوام آریایی هستند اولین مردمانی بودند که در ایران ساکن شدن در همین محل بوده وشهرهایی چون فورگ (پرگ) تارم در شرق لار وکران( فال اسیر گله دار) در غرب لاربوجود آوردن .ادامه دارد
لارستان بزرگ
حوزه جغرافیایی لارستان: که اکنون با نام لارستان بزرگ شناخته می شود با وسعتی بالغ بر 126000کیلو متر مربع از جنوب ایران ایالت لارستان اطلاق میشدهاست. که مشتمل است از: بندر گمبرون(بندر عباس)، خور، بندر لنگه، بستک، خمیر، جزایر تنب بزرگ و کوچک، هرمز، قشم،کیش،ابو موسی(سبز گتو) تارم، فرگ، فرامرزان، جناح، درز و سایبان، صحرای باغ، گاوبندی ( پارسیان )، بحرین، فین، لامرد، مهر، خنج، اشکنان، گله دار، بنارویه، علامردشت، گراش، جویُم، اوز، بیرم، عسلویه، شهرستان کنگان و گزدان فال ، اسیر(کران) سیراف(طاهری)کارزین،هرم وکاریان... تمام این مناطق جزء «ایالت لارستان» به مرکزیت لار بودهاست.
«ابن بلخی» مورخ و جغرافی نویس قرن پنجم هجری در «فارس نامه» در توصیف و تشریح این ایالات پهناور نوشته است: « همه در بیابان است و گرمسیر و به هر دهی، حصاری محکم در میان بیابان.» از دوران قدیم مردم علاوه بر کشاورزی به پیشه وری و تجارت نیز مشغول بوده اند زیرا لارستان در راه تجاری پر رفت و آمدی قرار دارد که به بنادر خلیج فارس می رسد و در قرون وسطی لار اصولاً شهری تجاری بود. اکثریت ساکنان این منطقه ایرانی های لاری زبان هستند اما اقلیت هایی چون کرد، بلوچ، عرب، قشقایی ترک زبان و یهودی نیز در این منطقه سکونت داشته اند.
لارستان در پارینه، سرزمینی با نام و نشان بود که آتشکده معروف « آذرفرنبغ» (آتش فره ایزدی) در کاریان آن واقع بوده است. آتشکده ای که امروز از آن تنها ویرانه ای به جا مانده است. از لحاظ زبان شناسی، «لاری» عضو جداگانه و کاملاً مستقل گروه زبان ها و لهجه های جنوب غربی ایرانی است. اما نبود مشخصات مهمی چون خط، سنت ادبی و همچنین نبود معیارهای اضافی زبان شناسی مانند استفاده زبان به منظور اداری یا آموزشی اجازه نمی دهند که با اطمینان «لاری» را زبان کامل بنامیم.
لارستان کهن از نظر مدیریتی سابقه طولانی در ایران دارد به طوری که زمانی محدوده لارستان بسیار وسیع و شامل منطقی نظیر بندر لنگه، بستک، بندر گمبرون( بندر عباس )، کنگان و لامرد بوده است. در طرح تقسیمات کشوری آبان ماه سال ۱۳۱۶ شهرستان لار و بندر لنگه یکی از تنها ۴۹ شهرستان ایران بود. لارستان بزرگ یکی از شهر های مهم جنوب فارس است و همچنین مدارس آن از نظر هوشمند سازی به پیشرفت خاصی رسیده است به عنوان مثال مدرسه راهنمایی فارابی لارستان یکی از نمونه های آن میباشد
لارستان بزرگ کجاست
چرا به لارستان ،لارستان بزرگ می گویند :
دراین بخش به صورت جزء کلیه مناطق لارستان بزرگ رانام می بریم وسعی داریم جای جای این سرزمین پهناور را معرفی نماییم.
زبان لارستانی
گویش لارستانی یا لاری گونه ای از فارسی، یکی از گویش ساکنان جنوبی استان فارس است، گرچه در بعضی از مناطق وروستاها اختلاف در لهجه وجود دارد ولی تمام لهجهها مفهوم است، این گویش در جای جای لارستان نمودهای گوناگونی دارد که بیشتر این تفاوتها در تلفظ واژگان است شایان به ذکر است گویش خنجی نیز در هم راستا و هم سطح با لاری قرار دارد که هردو گویش کلمات و واژگان قدیمی و فارسی اصیل را در بر دارند. خنجی و لاری
از جمله مناطقی که با این گویش شیرین، تنها با اندکی تفاوت صحبت میکنند: اوز، خور(لار)، بنارویه، بستک و جناح(هرمزگان)، بیرم، جویم، کهنو(خنج)، فیشور، گلار و فداغ...
دیدنی هاو آثار باستانی
بازار قیصریه لار با معماری منحصر به فرد و از قدیمی ترین بازارهای ایران که قدمت آن به 1020سال پیش می رسد این بازار از سنگ ساروج ساخته شده و یکی از مکانهایی بوده که در قدیم از رونق فراوان واهمیت اقتصادی برخوردار بوده بازارهای متعدد زیادی از جمله بازار شیراز ، اصفهان ، هرات ، کرمان از الگو برداری این بازار است معماری این بازار اتابکی و نوع مصالح بکاررفته سنگ و ساروج با گنبد مرکزی و چهار سو می باشد و مانند یک صلیب در مرکز شهر می درخشد
-
- قلعه اژدها پیکر:
- قبرستان باستانی کرمستج:
- پیر سرخ :
- گنبد سبز :
- قلعه قدمگاه:
- کاروانسرای نو:
- کاروانسرای گلشن:
- دهن شیر :
- برکه آقا جعفری :
- باغ نشاط:
- چهارطاق محلچه:
- قلعه باستانی کرمستج:
- برکه های کرمستج :
- شیخ دانیال خنج:
- برکه کل گراش :
- قلعه گراش :
- حمام خور :
- باز ماندهای پدز:
- قلعه کریشکی:
- قبرستان فال:
- پیر براق:
- آتشکده کاریان :
- قبر مادر نادر شاه:
- پل 9تا:
- کاکا فخرالدین خنج:
- شیخ عفیف الدین خنج:
- شیخ شعیب خنج:
*-* *-* *-* *-*